Ở trong các đài truyền thanh cho phường xã hay trong các trạm phát truyền thanh ở trường học hay xí nghiệp cơ quan có máy tăng âm công suất lớn do rất nhiều nguyên nhân thường rất dễ bị hỏng, chủ yếu là do sử dụng quá thường xuyên lại không có người guản lý nên khi chuyển mạch âm lượng vặn qua lớn hoặc là khi mở máy ở trạng thái đưa vào toàn bộ. Với những máy tăng âm loại này thường là sử dụng đầu ra là biến áp đưa ra kiểu định áp, ở trên đường dây lại có rất nhiều các biến áp giữa các đường dây, nếu thao tác không hợp lý sẽ làm cho tức thời khi bật và tắt máy sinh ra một điện áp đỉnh ngược rất cao làm đánh xuyên bóng công suất. Vì thế tôi đã thiết kế một mạch điện bảo vệ nó có thể đặt để tắt các tín hiệu đầu vào ở phần trước của khuyếch đại công suất. Nhờ đó khi bật máy làm việc và khi tắt máy sẽ vặn nhỏ núm âm lượng. Mạch điện như hình vẽ sau:
Nguyên lý làm việc
Từ trong hình K là chuyển mạch nguồn điện, T1 là biến áp nguồn điện nhỏ dùng để điều khiển cho thiết bị này, T2 là biến áp nguồn điện của khuyếch đại công suất, IC1 (S1 – S4) là chuyển mạch tương tự hai chiều ghép 4 CD 4066. Sau khi mở máy đóng K, IC1 nhận được một điện áp một chiều 12V, lúc đó S3 do đầu điều khiển là mức điện cao nên dẫn thông, đầu điều khiển của S4 đặt ở mức điện thấp S4 ngắt. Do điện áp trên C2 không thể đột biến cho nên khi bắt đầu mở máy, S1 do đầu điều khiển là mức điện cao nên dẫn thông, diode phát quang trong bộ ghép quang điện IC2 sáng, bóng nhạy quang dẫn thông, sẽ làm cho chiết áp âm lượng đưa ra tín hiệu âm tần ngắn mạch với đất. S1 sau khi dẫn thông, C3 nạp điện sau khi qua điểm 0 mấy giây, S2 sẽ dẫn thông, tiếp đó VT dẫn thông, rơle J hút, nối thông nguồn điện của bộ phân khuyếch đại công suất. VD7 sau khi S2 dẫn thông thì mức điện cao phản hồi đến đầu điều khiển làm cho s2 tự khóa. Sau đó C2 nạp điện, điện thế đầu điều khiển S1 dần dần giảm xuống. Do chuyển mạhc tương tự COMS có đặc tính điện trở dẫn thông biến đổi dầntheo điện thế đầu điều khiển, cho nên tùy theo sự nạp điện của C2, diode phát sáng bên trong IC2 sẽ dần dần tối, bóng nhạy quang sẽ có điện trở dần dần lớn. Nếu chiết áp âm lượng của khuyếch đại công suất nằm ở độ mở lớn thì biểu thiện là âm lường đã dần dần nâng cao để tránh xung kích khi mở máy. Cuối cùng IC2 ngắt, RP sẽ tự do điều khiển âm lượng.
Khi tắt máy, ngắt K, điện tích ở trên C1 nhan chóng phóng qua R1 và diode phát quang LED, C5, C6 do dung lượng rất lớn, điện áp vẫn tồn tại, nên nếu VD5, VD6 ngắt thì IC1, IC2 vẫn không lập tức ngưng làm việc, J vẫn hút. Lúc đó S3 do đầu điều khiển biến thành mức điện thấp mà ngắt, C4 bắt đầu nạp điện, tùy theo đầu điều khiển của S4 có điện thế dần dần năng cao, điện trở dẫn thông của nó cũng dần dần nhỏ, ở trong bóng nhạy quang IC2 điện trở cũng giảm nhỏ dần, làm cho âm lượng của khuyếch đại công suất cũng dần dần đóng nhỏ lại. Sau đó do C5 phóng điện, J nhả, khuyếch đại công suất ngắt điện.
Chế tạo và điều khiển
Bản thân của máy này đã có sẵn biến áp nguồn điện T1 và rơle nên có thể trực tiếp sử dụng, nếu không có thì T1 chọn dùng biến áp kiểu nhỏ có đầu ra thứ cấp 12V. J dùng rơle một chiều 12V với dung lượng tiếp điểm không nhỏ hơn 10mA, như JQX-4F /12, … Tất cả các linh kiện có thể hàn trên một board mạch điện và đặt ở chỗ trống bên trong của máy.
Các bước điều chỉnh
- Chọn dung lượng của C5 làm cho sau khi K ngắt, J có thể tiệp tục duy trì chừng 5 giây, sau đó nhả.
- Điều chỉnh trị số điện trở R2 làm cho thời gian S1 từ hoàn toàn tiếp thông đến khi ngắt không nhỏ hơn 3 giây.
- Điều chỉnh trị số điện R8 làm cho thời gian S4 từ trang thái K ngắt đến hoàn toàn tiếp thông cũng không nhỏ hơn 3 giây.
- Chọn dung lượng của C6 làm cho IC1, IC2 sau khi K ngắt có thể duy trì thời gian làm việc chừng 10 giây.
Sưu tầm
